Ilk bor Kushon yozuvini o‘qishga muvaffaq bo‘lishdi

Date:

Kushon podsholigi — Oʻrta Osiyo va shimoliy Hindistondagi qadimiy davlat bo‘lib, milodiy I asrning birinchi yarmi yohud oʻrtalarida yuechjilar tasarrufidagi Kushon mulkining yuksalishi natijasida vujudga kelgan. Kushonlarning dastlabki mulklari hududiga Shimoliy Baqtriya (Tojikiston hamda Oʻzbekistonning janubi, Turkmanistonning janubi-sharqidagi hududlar) kirgan. Keyinchalik esa hozirgi Afgʻoniston bilan Pokistonning aksariyat qismini istilo qilgan.
Kushon podsholigiga doir yozma manba va arxeologik topilmalar kushonlar madaniyatini oʻrganish, ularning Oʻrta Osiyo, jumladan, Oʻzbekiston xalqlari madaniyati taraqqiyotida tutgan oʻrnini ilmiy baholashda muhim ahamiyatga ega. Kushon podsholigi siyosiy tarixi va madaniyati oʻtmishining hali toʻla, haqqoniy yoritilmagan jihatlari koʻp boʻlib, Oʻzbekiston, Hindiston, Fransiya, AQSH, Italiya, Vengriya, Tojikiston, Afgʻoniston, Rossiya, Yaponiya olimlari ularni aniqlash borasida chuqur, izchil ilmiy tadqiqotlarni davom ettirmoqda.
Kyoln universiteti tilshunoslari esa bu borada natijalarga erishsdi va ular ilk bor Markaziy Osiyoning qadimiy nufuzli davlatlaridan biri — Kushonlar saltanatining yozuvini o‘qiy olishdi. Bu tilda yozilgan matnlar 70 yildan ortiq vaqt davomida olimlar uchun jumboq bo‘lib qolayotgan edi.
Aytish kerakki, Kushonlar yozuvi O‘rta Osiyoda miloddan avvalgi 200-700-yillarda qo‘llangan. U mutlaqo noma’lum eroniy tilga mansub bo‘lib, bu tilda Shimoliy Baqtriyaning o‘troq aholisi yoki Osiyodagi boshqa ko‘chmanchi xalqlar vakillari gaplasha olishgan. Muayyan vaqt davomida u Kushon imperiyasining rasmiy tillaridan biri bo‘lib xizmat qilgan.
Olimlar asosan qisqa so‘zlardan iborat bir necha o‘nlab yozuvlar, jumladan, Vema Taxtu nomini va Shahanshoh unvonini aniqlashga muvaffaq bo‘lishdi. Hozirgacha olimlar Kushon yozuvining 60 foizga yaqinini o‘qishga muvaffaq bo‘lishdi va bu boradagi ish davom etmoqda.

Xabarni ulashish:

Obuna bo‘ling

Dolzarb xabarlar

Tavsiya qilamiz
Related

Keng qamrovli hamkorlik – yangi bosqichda

So‘nggi yillarda O‘zbekiston tashqi siyosat sohasida faol va muvozanatli...

Ehsonning mukofoti ehsondir

Insoniyat tarixida ezgulik, adolat va rahm-shafqatni eng mukammal tarzda...

Pensiya murojaatsiz tayinlanadi

2025-yil 19-may kuni O‘zbekiston Respublikasi Qonuni (№1066) bilan bir...

Maʼmuriy javobgarlikka sabab boʻlmang

Prezidentning 2025-yil 15-may kuni imzolagan qarori (№PQ–184) asosida 2030-yilgacha...
KunTun
KunTun